Konkurs na mądrą książkę roku 2015

Ogłoszono nominacje w konkursie na Mądrą Książkę Roku 2015! Organizatorami tego przedsięwzięcia są strona www.nauka.uj.edu.pl, która reprezentuje Uniwersytet Jagielloński oraz Fundacja Popularyzacji Nauki im. Euklidesa (prowadzącą między innymi portal Mądre Książki).

Celem konkursu, w ramach którego zostanie przyznana nagroda, jest promowanie książek opowiadających o nauce, których poziom merytoryczny i edytorski może być wzorem dla autorów i wydawców.

Choć w ostatnich latach półki naszych księgarni zapełniły się książkami popularnonaukowymi lub takimi, które do tego miana pretendują, to ich bardzo zróżnicowany poziom utrudnia przeciętnemu czytelnikowi wybór wartościowych pozycji. Niełatwe zadanie czeka również rodziców i nauczycieli, którzy przy pomocy literatury popularnonaukowej pragną rozwijać u dzieci ich zainteresowania i rozbudzać w nich pierwsze pasje. Publikacje zawierające błędy lub pseudonaukowe teorie mogą pozostawić w umysłach czytelników błędną wiedzę o świecie. Z kolei te nieatrakcyjne pod względem edytorskim już na wstępie odpychają i zrażają, zwłaszcza najmłodsze pokolenie.

Uczelnie wyższe i naukowcy powinni wkładać dużo wysiłku w popularyzowanie wiedzy naukowej na wszystkich możliwych poziomach. Tymczasem, pomimo bardzo ważnej roli jaką odgrywają publikacje popularnonaukowe, ich rola jest często marginalizowana, a na pierwszy plan wysuwane są centra nauki i różnego typu imprezy interaktywne (co nie znaczy, że i one nie są potrzebne).

Konkurs będzie odbywał się co roku. W pierwszej edycji nominacji do nagrody dokonała redakcja portalu Mądre Książki wraz z zaproszonymi przedstawicielami Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybranych zostało 10 książek dla dorosłych i 5 dla dzieci. Laury dla zwycięzców obu kategorii przyzna jury, składające się z naukowców i popularyzatorów nauki. Uroczyste wręczenie statuetek nastąpi w kwietniu 2016 roku, w miejscu bardzo związanym z nowoczesną nauką, ale może mniej z jej popularyzacją – w krakowskim synchrotronie Solaris

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie poświęconej konkursowi:  www.madraksiazkaroku.org.

Nominowane książki dla dorosłych

• Człowiek. Biografia, Robin Dunbar, Wydawnictwo CCPress
• Neandertalczyk. W poszukiwaniu zaginionych genomów, Svante Pääbo, Wydawnictwo Prószynski i Sk-a
• Małpa w każdym z nas. Dlaczego seks, przemoc i życzliwość są częścią natury człowieka?, Frans de Waal, Wydawnictwo CCPress
• Świat rzymski w IV wieku, red. P. Filipczak, R. Kosiński, Wydawnictwo Historia Iagiellonica
• Matematyczna bombonierka, Krzysztof Ciesielski, Zdzisław Pogoda, Wydawnictwo DEMART
• Księga matematycznych tajemnic, Ian Stewart, Wydawnictwo Literackie
• What if? A co gdyby?, Randall Munroe, Wydawnictwo Czarna Owca
• Informacja jest piękna, David McCandless, Wydawnictwo Naukowe PWN
• Teoretyczne minimum. Co musisz wiedzieć, żeby zacząć zajmować się fizyką, Leonard Susskind, Wydawnictwo Prószyński i S-ka
• Wilki, Adam Wajrak, Wydawnictwo Agora

Nominowane książki dla dzieci i młodzieży

• Dlaczego oczy kota świecą w nocy? I inne sekrety świata zwierząt, Dorota Sumińska, Wydawnictwo Literackie
• Pod Ziemią, pod wodą, Aleksandra i Daniel Mizielińscy, Wydawnictwo Dwie Siostry
• Ilustrowany inwentarz drzew, Aladjidi Virginie, Wydawnictwo Zakamarki
• Pszczoły, Piotr Socha, Wydawnictwo Dwie Siostry
• Jak zdobyć Nagrodę Nobla?, Katarzyna Radziwiłł, Wydawnictwo Muchomor

pozdrawiam
Piotr Żabicki

O Feliksie Nowowiejskim w kawiarni barczewskiej

Etos akademicki – czas zagrożeń, czas nadziei

Katedra Dydaktyki i Historii Wychowania

Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

zaprasza do wzięcia udziału w Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej

pod Patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk oraz Honorowym Patronatem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego

na temat:

„Etos akademicki – czas zagrożeń, czas nadziei”, która odbędzie się w UWM w Olsztynie w dniach

29-30 czerwca 2016 r.

Celem konferencji będzie naukowa refleksja na temat etosu akademickiego, jako jednego z „gorących” tematów, podejmowanych w dyskursie nauk społecznych, w tym także przez akademickich pedagogów. Obecnie etos akademicki ulega wyraźnym zmianom, o kierunkach niejednokrotnie wysoce kontrowersyjnych. Czy humboltowska wizja szkoły wyższej, to już przeszłość?

Jeżeli tematyka odpowiada Państwa zainteresowaniom, to zapraszamy do uczestnictwa w naszej konferencji.

Informacje o Konferencji na stronie  www.uwm.edu.pl/etosakademicki

Z poważaniem

Organizatorzy Konferencji

Celem konferencji będzie podjęcie dyskusji wokół problematyki dotyczącej etosu akademickiego jako wzoru lub zespołu wzorów, powtarzalnych i dominujących aktualnie w uczelnianym środowisku. Nietrudno zauważyć, że „ethosowe wartości tradycyjnej edukacji akademickiej – kultura umysłowa i kształtowanie charakteru – ustępują miejsca umiejętnościom, a więc utylitarnym i instrumentalnym dyspozycjom” [M. CzerepaniakWalczak]. Wiele wskazuje na to, że etos akademicki nie tyle się zmienia, co w niektórych zakresach obumiera. Szkoła wyższa przestaje być miejscem elitarnym, miejscem, w którym poszukuje się prawdy. 

Do języka opisującego jej środowisko coraz częściej zaczynają przenikać określenia „fabryka dyplomów”, „fabryka magistrów”, „produkcja akademicka”. Warunki, w których funkcjonują szkoły wyższe, zarówno te zewnętrzne – systemowe, jak i wewnętrzne – organizacyjne, a także zaburzona sfera interpersonalna (parametryzacja i punktacja jako opresja), w sposób skuteczny uniemożliwiają budowanie akademickiej wspólnoty, zastępowanej kulturą korporacyjną, nastawioną na natychmiastowy efekt oraz zysk. Trudno się oprzeć wrażeniu, że zmianie ulega także etos studenta – na plan dalszy zeszły takie jego cechy, jak: poziom moralny, dobre wychowanie, rozległe zainteresowania, szacunek ze strony innych czy wysoki poziom kulturalny. 

Czy w obecnej rzeczywistości nie ma już od tego odwrotu? Czy należy się z tym godzić, aby zysk ekonomiczny determinował działania szkoły wyższej, spychając na peryferie wartości, które stanowią fundament Alma Mater? Czy w tej sytuacji jest jakaś nadzieja odwrócenia niekorzystnych tendencji, którym podlegają szkoły wyższe, tak, by można było z całym przekonaniem stwierdzić, że akademicki „(...) etos jest efektem socjalizacji, wychowania i kształcenia oraz formowania osobowości, której składnikiem jest sumienie, kompetencja do dokonywania osądów i wyborów moralnych, zdolność do autorefleksji etycznej” [Z. Kwieciński]? 

Przywołane kategorie, jako konstytutywne dla codziennego funkcjonowania szkoły wyższej, pozwalają na wyłonienie szeregu pytań, które staną się podstawą konferencyjnych obrad: Jaki (zagrożeń) czas? Jaka wspólnota? Jaki dyskurs? Jaka konieczność? Jaka zmiana? Jaka nadzieja? 

Jeżeli zakreślone w pytaniach pola tematyczne odpowiadają Państwa zainteresowaniom, to zapraszamy do uczestnictwa w naszej konferencji i twórczych dyskusji na temat etosu akademickiego, jako kategorii konstytutywnej dla funkcjonowania szkół wyższych. 

Kolejny Dzień Darwina w Olsztynie

W piątek 12. Lutego 2016 r. zapraszamy na  Dzień Darwina 2016 w Olsztynie czyli krótką dyskusję o ewolucji, godz. 17.00-19.00, w Kortowie w Klubie Baccalarium. Wstęp wolny.

Będzie okazja podyskutować o horyzontalnym transferze genów, o dziwnych zwyczajach dzieworodnych wrotków, które uzyskują różnorodność genetyczną, ważną z ewolucyjnego punktu widzenia, przez  wbudowywaniu fragmentów DNA z pokarmu, o kontrolowaniu mikroflory bakteryjnej jelit za pomocą mikroRNA (miRNA,  komórki nabłonkowe wyściełające jelita produkują krótkie odcinki materiału genetycznego, zwanego mikroRNA. Te cząsteczki mogą docierać do wnętrza komórek bakteryjnych i włączyć w DNA geny, które zachęcają do rozwoju określone rodzaje bakterii). Będzie także dyskusja o  hybrydyzacji międzygatunkowej oraz mikrochimeryzmie niedawno odkrytym (czyli o tym jak możne kobieta urodzić nie swoje dziecko i to bez metody in vitro).

Na skutek nowych odkryć naukowych zmienia się pojęcie gatunku biologicznego, Jest to zjawisko bardziej skomplikowane niż do tej pory uważaliśmy. A skoro zmienia się to czy teoria Darwina dalej jest aktualna? Bez wątpienia biologia zmienia także filozofię ale i nauka poszukuje wsparcia w filozofii. W końcu zarówno teorie naukowe jak i koncepcje filozoficzne mocno wpływają na życie codzienne. Nauka nie zna autorytetów a jedynie argumenty i dowody eksperymentalne. Wiedza naukowa rozwija się najlepiej w otwartej dyskusji. Dlatego chcemy dyskutować i to językiem prostym, zrozumiałem dla każdego (tak by również biolog zrozumiał filozofa a filozof biologa). Dzień Darwina jest pretekstem do takiego, dyskusyjnego spotkania.

Na spotkania w kawiarni, które bez wątpienia są przyjemne, spojrzeć można z ewolucyjnego puntu widzenia. Czerpiemy przyjemność z myślenia i wrażeń artystycznych. A jaki to ma sens, skoro pojawił się endorfinowy mechanizm nagrody? Być może w naszej kulturze myślenie oderwało się od pierwotnej użytkowości w formie przetrwania (wzmacniane doborem naturalnym)? Kultura byłaby więc wysublimowanym oderwaniem się od biologicznego przetrwania i przystosowania a ewolucja kulturowa szybsza niż ewolucja genetyczna, szybciej dostosowuje się do środowiska i zmian.

Biolodzy opisują przeszłość i teraźniejszość, by zrozumieć teraźniejszość (poprzez ewolucję). Futurolodzy analizują teraźniejszość by opisywać prawdopodobną przyszłość. Według Raymonda Kurzweila nadchodzi osobliwość, w której sztuczna inteligen­cja zacznie dominować nad biologiczną. Być może w XXI wieku dojdzie do fuzji biologii z tech­nologią i robotyką. Cielesność oderwana od potrzeb i ewolucji biologicznej, seks bez prokreacji, jedzenie bez odżywiania się, myślenie bez … człowieka (realizowana przez sztuczną inteligencję). Czy da się to wszystko opisać mechanizmami ewolucji?

Kawiarnia naukowa od lat funkcjonuje w Olsztynie (prowadzona przez nieformalny Klub Profesorów Copernicanum), niedawno powstała kawiarnia naukowa w Barczewie a teraz powstaje w Lidzbarku Warmińskim. W naszym regionie może być ich jeszcze więcej. Wystarczy ciekawość świata, otwartość na poglądy innych i… odkrycie przestrzeni publicznej do aktywności społecznej. W sam raz dla dorosłych, którzy za starzy są by chodzić do szkoły a za młodzi by zapisać się do uniwersytetu trzeciego wieku.

Stanisław Czachorowski