Jakubowym szlakiem z Olsztyna do Gietrzwałdu (ale najpierw spotkanie w kawiarni)

Poznaj historię drogi do Composteli i ruszaj na Camino. W dniach 7-8 czerwca zapraszamy na spotkanie poświęcone Drodze św. Jakuba oraz wspólną wędrówkę szlakiem do Gietrzwałdu.

Żółta muszla na niebieskim tle znakuje szlak do Composteli – jedną z najważniejszych dróg średniowiecza, legendarne Camino de Santiago. Muszla ta – w zależności od regionu Europy zwana coquille, concha, vieira – to od wieków znak pątników wędrujących do grobu św. Jakuba, według tradycji znajdującego się w hiszpańskiej Galicji. To także symbol kultury, która z pielgrzymowania wyrosła – między innymi właśnie na Camino kształtowały się podstawowe wartości, integracja i tożsamość Starego Kontynentu.

Muszla jakubowa już w średniowieczu stanowiła ważny element wyposażenia pielgrzyma. Noszono ją na piersiach i plecach niczym szkaplerz. Początkowo była dowodem odbycia pąci do Composteli – pielgrzymi zbierali bowiem muszle na wybrzeżach Galicji (przykładowo na ówczesnym „końcu świata” – przylądku Finisterre), następnie zabierali je w drogę powrotną jako świadectwo dotarcia do celu, uzyskania odpustu, przemiany duchowej.

Symboliczne znaczenie muszli tłumaczy pochodzący z XII wieku Kodeks Kalikstyński: „Muszle, umieszczone na sposób palców, oznaczają dobre uczynki, w których ten, kto godnie je nosi, musi wytrwać i pięknie dobre czyny symbolizować przez palce, bo ich używamy, gdy coś czynimy. Zatem, jak pielgrzym nosi muszlę, tak w ciągu drogi tego życia musi nosić jarzmo Pana, to jest – musi przestrzegać jego przykazań.” (Codex Calixtinus, L. I)

Concha posiadała także zastosowanie czysto praktyczne – służyła jako kubek do czerpania wody czy łyżka. Wreszcie, noszona przy ubraniu, zaczęła funkcjonować niczym znak rozpoznawczy (signum peregrinationis) pielgrzymów do Composteli – symbol przynależności do pątniczej braci. Muszle jakubowe posiadały przez to ogromną wartość honorową. Powracający z Santiago de Compostela cieszyli się w rodzinnych stronach szacunkiem, społecznym uznaniem, nierzadko traktowani byli niczym bohaterowie.

Postać z muszlą, pielgrzymim kosturem i aureolą (w ikonografii charakterystyczne atrybuty św. Jakuba) widnieje na jednej z najstarszych pieczęci Olsztyna – pochodzącej prawdopodobnie z II poł. XIV wieku Sigillum Capituli Warmiensi. Wizerunek ten, będący podstawą współczesnego herbu miasta, oraz jakubowe wezwanie najstarszego kościoła (dziś bazyliki konkatedralnej), to dwie najważniejsze przesłanki wpisujące Olsztyn w tradycję jakubowego pielgrzymowania.

Dzisiaj, dzięki rekonstrukcji dawnych szlaków pątniczych, w całej Europie odradza się sieć Camino de Santiago oraz zainteresowanie wędrowaniem do Composteli. Na drogach Hiszpanii, Francji, Niemiec, a coraz częściej i Polski można spotkać peregrinos z przyczepioną do plecaka muszlą. Zawiązywane (na wzór średniowiecznych) bractwa jakubowe zabiegają o znakowanie tras, ułatwienie pielgrzymom wędrówki i popularyzowanie idei Camino w swoim regionie.

Także w Olsztynie można od kilku lat napotkać wiele jakubowych muszelek i drogowskazów. Oznaczony nimi szlak – tzw. Camino Polaco (z Ogrodnik przez Olsztyn, Toruń, Słubice) – prowadzi przez Niemcy, następnie Francję i Hiszpanię do Composteli. Odcinek Olsztyn-Gietrzwałd to pierwszy etapem takiej (kilkumiesięcznej) wędrówki.

Średniowieczni pątnicy wyruszali do grobu św. Jakuba tradycyjnie zaczynając pielgrzymkę od progu własnego domu. Najczęściej wędrowali samotnie lub w niewielkich grupach. Dzisiaj na Camino także dominuje luźna forma wędrowania, dzięki której droga staje się okazją do podziwiania piękna przyrody, refleksji, rozmowy, spotkania (z samym sobą, z drugim człowiekiem, z Bogiem). Wędrówka z Olsztyna do Gietrzwałdu to dodatkowo szansa na poznanie uroków szlaku w pobliżu domu. Wszak nie trzeba jechać do Hiszpanii by wejść na Camino.

Agnieszka Jaworska 

Autorka jest doktorantką na Wydziale Teologii UKSW w Warszawie, wolontariuszką Centro Europeo de Peregrinacion w Santiago de Compostela oraz zamiłowaną „caminowiczką”. Chcesz dowiedzieć się więcej o Camino de Santiago i zostać pielgrzymem? Bliska Ci jest idea Camino i pragniesz podzielić się doświadczeniami? Zapraszamy na spotkanie oraz do wspólnego wędrowania szlakiem św. Jakuba z Olsztyna do Gietrzwałdu.

• 7 czerwca (piątek) 18:00 spotkanie poświęcona Camino de Santiago – Klubokawiarnia Filmowa Awangarda Bis, Ul. Staromiejska 13 (wejście od Pl. Targ Rybny) 
• 8 czerwca (sobota) 7:45 spotkanie pod katedrą św. Jakuba w Olsztynie 8:00 wyjście do Gietrzwałdu (ok. 20 km) 14:00 ognisko w Gietrzwałdzie (prosimy zabrać kiełbaski!) Więcej informacji na https://www.facebook.com/CaminowOlsztynie