Wizyta w Ambasadzie Indii wykazała że – wystarczająco!!! Wizyta w ORBISie przyniosła wiadomość, że podróżującym do Indii Państwo Ludowe zezwala na zakup nie, jak do krajów europejskich, stu ale całych stutrzydziestu dolarów; wizyta w LOT-cie zaowocowała informacją że bilet lotniczy do Duszanbe można kupić za złotówki i kosztuje to tylko 3025 zł. [ok. 120 dolarów po „oficjalnym”, a ok. 40 po realnym ówczesnym kursie] w obie strony. A więc jedziemy!!! Szybko odświeżyliśmy nawiązane wcześniej za pośrednictwem czasopisma „Młodzież Świata” (bardziej znanego jako „Radar”) korespondencyjne pakistańsko-indyjsko-cejlońskie kontakty (oczywiście nie zapominając o osobistych znajomych z Bułgarii; wprawdzie, jak się później okazało, źaden z nich nie wrócił do kraju, ale ich rodziny i przyjaciele bardzo serdecznie nas przyjęli), i – w drogę!!!
Byliśmy jednymi z najpierwszych Polaków podróżujących na tych zasadach [tzn. prywatnie i niskobudżetowo] do południowej Azji – do dziś nie spotkałem nikogo ktoby odbył taką wycieczkę przed nami – i wszędzie budziliśmy sensację: kasjerki w ORBISie na Pl. Konstytucji poznawały nas z daleka (i, jak tylko mogły, pomagały omijać niezliczone biurokratyczne przeszkody), przyjaciele pukali się w czoło, znajomi zasypywali mrożącymi krew w żyłach historiami. Słuchając tych „pochodzących z absolutnie miarodajnych źródeł” informacji [o ziejącej nienawiścią do obcych ludności, o bezkarnie grasujących dakoitach („i pełno zbójców na drodze” – przypomniał się MICKIEWICZ...), o tygrysach-ludojadach, o kłębowiskach jadowitych węży w każdej kępie krzaków i rojach skorpionów pod każdym kamieniem, o krwiopijnych owadach czyniących spanie bez moskitiery absolutnie niemożliwym i miliardach zarazków zmuszających do mycia każdego owocu w nadmanganianie potasu i picia wody tylko świeżo przegotowanej, o zabójczym dla europejczyka upale, itp., itd.] powinniśmy właściwie zemrzeć z przerażenia jeszcze przed wyjazdem. Nie zmarliśmy – i słusznie: ludzie okazali się naogół bardzo mili i gościnni (np. w hotelach spędziliśmy zaledwie kilka nocy w ciągu półtora miesiąca, bo naogół nocowaliśmy u „korespondencyjnych znajomych”, albo i u zupełnie przypadkowo poznanych ludzi), dakoitów ani tygrysów ani na lekarstwo, nadmanganianu nie używaliśmy, upał wytrzymywaliśmy nie gorzej niż „tambylcy”, skorpionów (pomimo poszukiwań) widzieliśmy w sumie pięć (coprawda jednego z nich w mojej własnej, leżącej przez pewien czas na ziemi, koszuli), co do moskitów to chętniebym wymienił każdego polskiego komara na dziesięć indyjskich. Węże spotkaliśmy – dwa lub trzy: jeden (niepodobny do żadnego z jadowitych) na Cejlonie tak szybko uciekał w gęstej trawie że nie mogliśmy mu się przyjrzeć; drugi, „wąż morski” widziany przez Jędrka z promu w drodze na Cejlon, z opisu wygląda mi raczej na węgorza; trzeci był 2–3-metrowym pytonem i napędził wprawdzie memu towarzyszowi porządnego stracha ułożywszy się na nim w nocy na campingu w Delhi, po chwili jednak z sąsiedniego namiotu wyszedł właściciel i zabrał swą maskotkę...
Emocje, przygody – były, a jakże, co by nie miały być? W Moskwie stewardessa dopiero na podstawie decyzji kapitana samolotu zdecydowała się wpuścić dwóch tak podejrzanych osobników na pokład: „wy kto?” – turyści; „turyści? a gdzie kierownik wycieczki?” – niema kierownika, sami jedziemy; „sami??? jak to sami??? turyści nie podróżują sami!!!”. W Duszanbe pytamy milicjanta o drogę do stacji kolejowej: „a dokąd chcecie jechać?” – do Termezu; „tam nie wolno, to teren przygraniczny!” – właśnie dlatego tam jedziemy, chcemy przekroczyć granicę; „a propusk u was jest’?” – mamy wizę afgańską; „wiza nieistotna, nużen propusk, bez propuska kasjer nie sprzeda biletu do Termezu” – a gdzie można dostać ten propusk?; „nu kakże? kanieczno w Maskwie!”... [na nasze szczęście kasjer najwyraźniej okazał się nieuświadomiony, bo sprzedał bilety bez słowa]. W Termezie cena przeprawy promem przez Amu-Darję ... „85 rubli [w owych czasach, według radzieckiego kursu, było to prawie 300 dolarów!] od grupy” – wszystko jedno czy „grupa” to 100 osób z kilkoma tonami bagażu czy jeden turysta z plecakiem (no, prawda, przecież „turyści nie podróżują sami”...) – po dłuższej nerwowej bieganinie doczepiliśmy się do jakiejś grupy „doradców radzieckich” i przebyliśmy graniczną rzekę za darmo. Do Mazar-i-Szerif docieramy wieczorem, i przedewszystkim dowiadujemy się w odpowiednim „biurze” (trochę na migi, trochę po „angielsku”) o autobus do Kabulu – niestety „already gone”; kiedy będzie? – „tomorrow five”; five morning or five afternoon? – „afternoon”; trochę to dziwne że autobus wyrusza na noc, więc upewniamy się: surely afternoon? – „afternoon!”; niestety, przyszedłszy nazajutrz po południu dowiadujemy się że autobus odjechał rzeczywiście o piątej ale jednak rano, i ledwo (po długiej awanturze, z wzywaniem policji) udało nam się uzyskać zwrot pieniędzy za opłacone bilety... Przed przekroczeniem granicy pakistańsko-indyjskiej wymieniamy w oficjalnym kantorze pieniądze, poczym po drugiej stronie znowu tylko piekielna awantura uratowała nas przed... zarekwirowaniem całej nabytej sumy bo przepisy indyjskie nie pozwalają na wwóz rupii z zagranicy. Zaopatrzeni w Cejlońskie wizy zamierzamy wsiąść w Rameshvaram na prom, ale „immigration officer” żąda wymiany US$20 na każdy dzień pobytu; to jest więcej niż w ogóle posiadamy, więc znów dopiero długa i ożywiona dysputa toruje nam drogę do kraju Syngalezów! Przy wyjeździe z Indii nowa niespodzianka: nie wiedząc o od tygodnia obowiązującym zakazie wywozu naświetlonych a nie wywołanych filmów, nieopatrznie przyznałem się iż takowe posiadamy, i teraz celnik żąda ich wydania (wywołają, sprawdzą i jakoby odeślą...); prośby i argumenty nie skutkują, Jędrek (główny fotograf wyprawy) przerażony, więc – jak mawiano na przesławnym Studium Wojskowym – „jak się nie da wprost, trzeba sposobem”: ze „zrozpaczoną” miną wręczam gorliwemu stróżowi tajemnic państwowych dwa... puste filmy, kilkanaście naświetlonych pozostaje w głębi plecaka. Pierwszy (w drodze powrotnej) kontakt z Afganistanem stanowi również celnik; najwyraźniej jeszcze parę tygodni temu kozy pasał, po angielsku zna może pięć słów, a może nawet dziesięć, o swoim obecnym „fachu” ma dość bladofioletowe pojęcie; zagląda do mojego plecaka: na wierzchu sporo zapakowanych troskliwie w papier ciężkich przedmiotów; rozpakowuje jeden z nich: kamień! (Jędrek jest geologiem, mnie również minerały interesują), patrzy jak sroka w gnat poczym twardo oznajmia „pay duty!”, ja równie twardo „no duty!”, on swoje „pay!” ja „no!”, „pay!”, „no!”, „pay!”, „no!”; wziął kamień, pobiegł gdzieś (zapewne spytać szefa), wrócił, włożył kamień do plecaka, rozpakował następny, powtórzyło się „pay!”, „no!”, „pay!”, „no!”, „pay!”, „no!”, znowu znikł, znowu wrócił; po piątym czy siódmym powrocie dał mi spokój, przeszedł do Jędrka, a zobaczywszy w pierwszej pięknie zapakowanej paczuszce również kamień, załamał się zupełnie, cisnął go z wściekłością do plecaka, wrzasnął jakieś najwyraźniej bardzo szpetne przekleństwo, i mogliśmy jechać dalej. Prom powrotny przez graniczną Amu Darię spóźnił się o dwie godziny, więc do Termezu dotarliśmy w czwartek o piątej po południu; nie mając ani kopiejki, pierwsze kroki skierowaliśmy do banku, ale okazało się że bank był czynny tylko do czwartej; gdzie poza tym można wymienić pieniądze? – nigdzie! o której bank otwierają jutro? – jutro bank nieczynny: piątek, w republikach muzułmańskich dzień wolny; a pojutrze? – pojutrze sobota, dzień wolny w całym Sojuzie; niedziela oczywiście też, a więc do poniedziałku będziemy bez pieniędzy...; cóż robić jak się nic nie da zrobić? idziemy na milicję: towariszczi, pomogitie, nie mamy pieniędzy na bilet do Duszanbe, tu jest strefa graniczna, jak nie wyjedziemy stąd w ciągu 24 godzin to nie tylko my, ale i wy możecie mieć nieprzyjemności...; milicjanci długo skrobali się w głowy i radzili co z nami zrobić, ale skutek przeszedł nasze najśmielsze oczekiwania: wsadzili nas do najbliższego pociągu tłumacząc coś szeroko konduktorce, ta umieściła nas w pustym przedziale pierwszej klasy, przyniesiono nam do przedziału obiad, co godzinę lub dwie pojawiała się herbata (gruzińska; początkowo niewiele sobie po niej obiecywaliśmy – to co w Polsce można było pod tą nazwą kupić, z trudem mogło rywalizować z wywarem z zeszłorocznego siana – ale była to bodaj czy nie najlepsza herbata jaką kiedykolwiek piłem!), a gdy z niemałymi obawami (ile to nam teraz każą zapłacić? w dolarach czy zaprowadzą do najbilższej kasy wymiany?) wysiadaliśmy w Duszanbe, usłyszeliśmy tylko „doswidanija” i przygoda była zakończona!
Takich i tym podobnych przygód było jeszcze sporo – teraz można o nich z humorem opowiadać, ale „w czasie rzeczywistym” kosztowały sporo nerwów! Jak jednak widać, żadna nie miała związku z tygrysami, dakoitami, czy choćby z moskitami: bohaterem każdej z nich był urzędnik i jego „środowisko życiowe”, największa plaga nie tylko podróżnika ale i w ogóle „cywilizowanego” świata: biurokratyczne przepisy, bariery, utrudnienia – wobec tego stugłowego smoka wszystkie inne niebezpieczeństwa i trudności nie zasługują nawet na poważniejszą wzmiankę...
c.d.n.
Roman B. Hołyński
(część 1, 2 i 4 wspomnień)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.