Urodziny książki, która zmieniła świat

W ramach obchodów Roku Darwina na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim i w Olsztynie Wydział Biologii zaprasza na Kameralne Spotkanie z Nauką, 24 listopada, (Kawiarnia Moja, ul Dąbrowszczaków 10, godz.18.00).

Urząd Miasta Olsztyn na tę okazję ufunduje tort urodzinowy z wizualnym motywem darwinowskim oraz zestaw książek.

• 24 listopada 1859 roku w Londynie ukazało się dzieło „O powstaniu gatunków” dzieło, które podobnie jak książka Mikołaja Kopernika, zmieniło sposób myślenia i wywarło ogromny wpływ także na współczesną kulturę i filozofię.
• 200 lat temu, 12 lutego 1809, w Shrewsbury w Anglii urodził się Karol Darwin.

Te ważne dla rozwoju nauki - w szczególności biologii - daty, świętowane są w wielu miejscach świata i Polski, w tym także na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim oraz w Olsztynie.

Środowisko akademickie Olsztyna obchody Roku Darwina rozpoczęło już ponad rok temu, kiedy to w dniach 16-17 października 2008 odbyły się IX Dni Interdyscyplinarne Wydziału Teologii i Wydziału Biologii UWM ph. „Na progu życia. Teoria ewolucji wobec wiary chrześcijan. W 150-lecie ogłoszenia teorii ewolucji biologicznej Karola Darwina”. Jednym z efektów tej konferencji jest książka z referatami, która ukaże się niebawem.

Później, 12 lutego 2009 r. zorganizowaliśmy Dzień Darwina w Olsztynie, w tym wieczorną dyskusję na Starówce. Kilka dni później, 19 lutego, w Kamienicy Naujacka (MOK) zorganizowaliśmy otwarte spotkanie kameralne z nauką ph. „Spór o pochodzenie człowieka. Ewolucja czy/i stworzenie? Przypadek czy/i konieczność”. Z teologiem, profesorem Marianem Machinkiem, publiczną rozmowę prowadzili: biolog dr hab. Stanisław Czachorowski prof. UWM oraz dziennikarz Łukasz Czarnecki-Pacyński.

Z kolei Wydział Biologii 24 kwietnia zorganizował jednodniowe seminarium, poświęcone teorii ewolucji, aktualnej wiedzy na temat procesu ewolucji biologicznej i metod jej badania. Referaty wygłosili: prof. Alicja Boroń, prof. Eugeniusz Biesiadka, prof. Aleksander Bielecki, prof. Stanisław Czachorowski, dr Anna Drogosz, dr Iwona Łaźniewska, mgr Piotr Markiewicz.

Obecnie, 24 listopada, zapraszamy na 150 urodziny książki, która zmieniła świat. Na godzinę 18.00 zapraszamy do Kawiarni Moja, ul. Dąbrowszczaków 10. Gospodarzem spotkania kameralnego z nauką będzie prof. Alicja Boroń z Wydziału Biologii.

Rozmawiać będziemy nie tylko o Darwinie, ewolucji, badaniach prowadzonych na UWM - dotyczących obserwowania i możliwości odtwarzania procesów ewolucji. Będziemy zastanawiać się nad rozwojem uniwersyteckiego Muzeum Zoologicznego im. Profesor Janiny Wengris oraz nad tym, jak przez wystawy pokazać fascynującą różnorodność świata żywego.
Termin bioróżnorodność wyraża dynamizm żywej przyrody i oznacza różnorodność organizmów żywych wraz z ich zmiennością na poziomie genów, białek, osobników, populacji i gatunków oraz w skali ekosystemów. Zagadnienie różnorodności biologicznej stało się jednym z głównych paradygmatów biologii i podstawą nowoczesnej polityki środowiskowej i w zakresie ochrony przyrody. Jest też częścią międzynarodowego programu „Strategia Ochrony Świata” oraz idei zrównoważonego rozwoju.

Obiektem badań w zakresie różnorodności biologicznej prowadzonych na Wydziale Biologii UWM są mikroorganizmy; bakterie, glony oraz grzyby, rośliny i zwierzęta. Badania dotyczą praktycznie wszystkich aspektów bioróżnorodności: a) bioróżnorodności siedlisk, w których występują wymienione organizmy, b) bioróżnorodności funkcjonalnej, czyli roli tych organizmów w biocenozie, wzajemnych oddziaływań, powiązań pokarmowych, preferencji siedliskowych, c) różnorodności biologicznej zespołów, które tworzą wymienione organizmy w różnych warunkach środowiskowych, zwłaszcza w środowiskach przekształconych antropogenicznie, d) bioróżnorodności na poziomie grup taksonomicznych, e) bioróżnorodności gatunkowej, czyli liczby gatunków występujących w jednostce powierzchni lub w ściśle określonym środowisku, f) bioróżnorodności genetycznej, czyli zróżnicowania genetycznego populacji organizmów.

Teoria ewolucji powstała na bazie obserwacji różnorodności świata organizmów żyjących w naturze i zgromadzonych w muzeach. Teoria ta porządkuje i wyjaśnia możliwe przyczyny różnorodności i zmienności gatunków.

Podobnie jak Karol Darwin każdego dnia jesteśmy obserwatorami różnorodności otaczających nas roślin i zwierząt. Czy każdy może pójść w ślady odkrywcy mechanizmów ewolucji – poznać, a nawet zobaczyć zjawiska podobne do tych, które były dla Darwina inspiracją? Jest to możliwe także i w Olsztynie, gdzie naukowcy od lat prowadzą badania nad synurbizacją (przystosowania roślin i zwierząt do życia w mieście), nad antropogenicznymi przekształceniami krajobrazu oraz nad zmiennością klimatu. Efekty procesu ewolucji można zaobserwować w najbliższym otoczeniu i niejako „przyłapać ewolucję na gorącym uczynku?

Niektórzy ludzie swoimi koncepcjami zmieniają świat. Należeli do nich zarówno Mikołaj Kopernik jak i Karol Darwin. O czym by rozmawiali, gdyby się przypadkiem w Olsztynie spotkali? Ich spotkać już „na żywo” nie możemy, ale za to w Olsztynie, w kawiarniach na Starym Mieście i Śródmieściu oraz innych przytulnych miejscach publicznych, spotkać można olsztyńskich naukowców. Ułatwieniem (ale nie jedynym) do takich spotkań i dyskusji są kameralne spotkania z nauką, organizowane przez Klub Profesorów Collegium Copernicanum, we współpracy z różnymi środowiskami oraz instytucjami.

St.Cz., A. B.