Ochrona nieuchwytnego dziedzictwa

Zgodnie z filozofią działań UNESCO konieczność ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym niematerialnego, traktowana jest na równi z koniecznością ochrony przyrody. W 2003 r. przyjęto konwencję w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, do którego zalicza się: wierzenia, zwyczaje, rytuały religijne itp., słowem wszystkie te obiekty, których nie da się zamknąć „za szybą” w muzeum w celu pokazania ich przyszłym pokoleniom, a które bez wątpienia można zaliczyć do dorobku ludzkości. Prace nad ratyfikacją tej konwencji przez Sejm są już bardzo zaawansowane, można więc spodziewać się, że od przyszłego roku jej ustalenia staną się obowiązującym prawem także w naszym kraju.

Nie czekając na to 22 września br. w Trybunale Konstytucyjnym w Warszawie podpisano Umowę o powołaniu Centrum Badań i Dokumentacji Dziedzictwa i Różnorodności Kulturowej „Centrum Karolin”. Sygnatariuszami umowy są: PZPT „Mazowsze” oraz Fundacja na Rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce (FNDK). Centrum podejmować będzie działania służące wszechstronnej ochronie dziedzictwa kulturowego w Polsce i Europie Środkowej. Najważniejszym celem Centrum Karolin będzie stworzenie systemu informacji na temat szczególnie cennych i wymagających ochrony zjawisk kultury niematerialnej i form różnorodności kulturowej. Pierwszym poważnym przedsięwzięciem będzie zorganizowanie w połowie przyszłego roku międzynarodowej konferencji poświęconej ochronie Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

„Wprowadzenie Konwencji UNESCO z 2003 r. znacznie podnosi atrakcyjność regionów w krajach, które go podpisały – mówi dr Adam Jankiewicz, członek rady programowej FNDK – wraz z rozwojem nowej odmiany turystyki zwanej: „turystyką kulturową” odnotowuje się znaczący wzrost dochodów mieszkańców regionu.”
Warmia i Mazury – region wspaniałych tradycji kulturowych, staje przed historyczną szansą bycia liderem konstytuującego się właśnie w Polsce ruchu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Jeszcze przed ratyfikacją Konwencji UNESCO rozpoczęliśmy bowiem w naszym regionie, przygotowania do wprowadzenia w życie jej postanowień. Konferencja na temat ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego odbyła się na początku czerwca w Urzędzie Marszałkowskim w Olsztynie.

Łukasz Czarnecki-Pacyński